آشنایی با انواع ظروف یکبار مصرف
در مطلب زیر با انواع پنج گانه ظروف یکبار مصرف مورد استفاده در کشور آشنا میشوید.
ظروف یکبار مصرف گیاهی
ظروف یکبار مصرف گیاهی مورد تایید سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت است و مصارف خوراکی در آنها ضرری برای سلامت انسان و محیط زیست ندارد.
ترکیبات اصلی ظروف یکبار مصرف گیاهی بر پایه نشاسته است که این نشاسته میتواند از ذرت، گندم و یا حتی سیب زمینی تهیه شود. همچنین در تولید این ظروف از روغنهای گیاهی، موم زنبور و یا گلوتن به خاطر خاصیت آب گریزی آنها استفاده میشود.
این ظروف هم از نظر سلامتی و محیط زیستی تایید شدهاند و هم از نظر مقاومت و دوام بهتر از ظروف پلاستیکی هستند. همچنین این ظروف نه تنها مواد سمی و شيميايی ندارند بلکه طی چندين ماه در خاك تجزيه میشوند.
محصولات گیاهی با تنوع بالا شامل تکپرس و دوپرس، انواع دیس، انواع لیوان، کاسه و بشقاب، کارد، چنگال و قاشق میشوند.
قیمت نهایی ظروف گیاهی از سایر ظروف یکبار مصرف بیشتر است. البته پرداخت کمی هزینه بیشتر برای حفظ سلامت، عاقلانه است.
برای نگهداری کوتاه یا طولانی مدت از انواع غذاهای داغ و چرب میتوان بدون دغدغه از ظرفهای گیاهی یکبار مصرف استفاده کرد.
ظروف یکبار مصرف آلومينيومی
ظروف یکبار مصرف آلومینیومی جزء بهترین و از سالمترین ظروف یکبار مصرف میباشند. ماندگاری غذا در این ظروف بیشتر بوده و غذا به مدت طولانیتری در آنها گرم میماند.
این ظروف آلومینیومی در عین داشتن زیبایی و کم حجم بودن در برابر حرارت و گرما مقاوم بوده و تغییر شکل نمیدهند. ظروف آلومینیومی ضمن حفظ کیفیت غذا، قابلیت استفاده در فر و ماکروویو را دارد و باعث آلودگی محیط زیست نمی شوند. ظروف یکبار مصرف آلومینیومی جهت بستهبندی مواد غذایی در هتلها، رستورانها، آشپزخانهها بسیار کاربرد دارد.
قیمت ظروف آلومینیومی در مقایسه با ظروف فومی و ظروف پلاستیکی بالاتر است. این گروه از ظروف به صورت ظرفهای تکپرس و دوپرس رایج هستند با دربهای جداگانه کاغذی استفاده میشوند.
هنوز ضرری از جانب این گونه ظرفها گزارش نشده است به جز اینکه مقداری از آلومینیوم موجود در ظرف جذب غذا میشود و میزان زیاد آلومینیوم برای بدن در بلند مدت ضرر دارد.
ظروف یکبار مصرف کاغذی
ظرفهای یکبار مصرف سلولزی یا کاغذی بر عکس ظروف پلاستیکی، جزو محصولات زیست‌فناپذیر هستند. یعنی قابلیت برگشت به محیط زیست را دارند و از این نظر، دوستدار محیط زیست محسوب میشوند. ظروف کاغذی توانسته حدود دو درصد از بازار مصرف ظروف یکبار مصرف را به خود اختصاص داده و در کافی شاپها، رستورانها، هتلها، شرکتها، مجالس مناسبتی، سمینارها، مسافرتها، بیمارستانها و غیره مورد استفاده قرار گیرد.
از خصوصیات این ظروف کاغذی غذا میتوان به توانایی زیاد نگهداری دما، تجزیهپذیری در عین شیک و بهداشتی بودن آنها اشاره کرد. ظروف کاغذی غذا را تا حدودی میتوان جایگزین ظروف پلاستیکی کرد و قیمت ظروف کاغذی حدودا ۲ – ۳ برابر ظروف پلاستیکی میباشد.
این گروه بهترین نوع ظروف یکبار مصرف برای قرار دادن خوراکی‌ها و آشامیدنی‌های داغ، سرد و گرم هستند زیرا دمای بالا یا چربی مواد غذایی با ترکیب‌های موجود در آنها واکنش نشان نمی‌د‌هد. معمولا منع مصرفی برای ظروف سلولزی مطرح نیست جز اینکه آشامیدنی‌های داغ را نباید به مدت طولانی داخل آنها نگه داشت زیرا در این صورت، امکان تغییر عطر و طعم آنها وجود دارد.
ظروف یکبار مصرف فومی
ظروفی که به صورت فوم هستند، نوعی پلی‌استایرن است که در ساخت آنها از گاز هگزان استفاده میشود. ظروف يكبار مصرف سفيد و فوم دار برای مواد غذايی سرد و گرم (دمای حدود ۶۵ درجه سانتیگراد) و مرطوب مناسب هستند. ظروف فومی از نظر اقتصادی و شرایط زیست محیطی بر ظروف کاغذی ترجیح دارند اما بی خطر نیستند. گاز هگزان در دمای ۱۶۰ درجه آزاد میشود و در صورتیکه دمای غذا خیلی بالا باشد، این گاز همراه با غذا به بدن انسان انتقال پیدا می‌کند و موجب سر درد میشود.
همچنین ظرفهای فومی دارای بافت روزنه‌ای هستند و امکان ورود هوا و میکروارگانیسم‌های موجود در محیط به بافت آنها و غذا و نوشیدنی داخلشان وجود دارد، بنابراین باید از نگهداری طولانی مدت غذا در این ظروف خودداری کرد و اگر قرار است برای بیشتر از 3-2 ساعت غذا را نگه دارید، آن را از ظرفهای فومی به ظرفهای دردار شیشهای موجود در منزل انتقال دهید. نگهداری غذا در یخچال با ظرفهای فومی توصیه نمی‌شود.
ظروف یکبار مصرف پلاستیکی
واحد سازنده پلاستیکها، پلیمر میباشد و از بین کاربردهای متنوع و فراوان محصولات پلیمری، ظروف یکبار مصرف نقش بیشتری دارند. ظروف یکبار مصرف پلاستیکی معمولا از دو جنس پلی‌پروپیلن (PP) و پلی‌استایرن (PS) هستند. هر دو نوع، رنگ شفافی دارند اما با توجه به ترکیب‌های موجود در آنها، می‌توانند به صورت رنگی یا مات هم تولید شوند. ظروف پلی‌پروپیلن مقاومت بیشتری نسبت به ظرفهای پلی‌استایرن دارند. معمولا در صنایع غذایی و بستهبندی محصولات غذایی از ظرفهای پلی‌استایرن که انعطاف‌پذیری بیشتری دارند، استفاده میشود. البته اگر قصد ریختن غذاهای گرم (نه داغ) یا کمی چرب را در این ظرفها دارید، هنگام خرید آنها دقت کنید که انواع فودگریدشان را انتخاب کنید. ظرفهای فودگرید دارای نشان قاشق و چنگال کوچک زیر ظرف یا روی بستهبندی اصلی‌شان هستند. از ظرفهای یکبار مصرف پلاستیکی میتوان برای توزیع شربت‌های نذری، شیر یا شیرکاکائوی خنک، آب و غذاهای خنک استفاده کرد.
در ظروف پلاستیکی یکبار مصرفی که فودگرید نیستند، خوردنی یا آشامیدنی داغ و چرب نریزید. استفاده از ظرفهای یکبار مصرف پلاستیکی شفاف و بی‌رنگ از انواع رنگی آنها بهتر است. معمولا ظروف بی‌رنگ از مواد اولیه دست اول تهیه میشوند اما امکان تهیه ظرفهای رنگی از مواد بازیافتی وجود دارد. ضمن اینکه رنگ شیمیایی موجود در این ظرفها هم میتواند با مواد غذایی واکنش نشان دهد و سلامت شما را به خطر بیندازد. یادتان باشد نباید خوردنی‌ها و آشامیدنی‌هایی که درجه حرارت آنها بیش از چهل درجه سانتیگراد است، داخل ظرفهای پلاستیکی ریخت.
انواع ظروف پلاستیکی یکبار مصرف به شرح زیر هستند:
ظروف یکبار مصرف PP:
این علامت را اگر در انتهای ظروف یکبار مصرف بخصوص لیوان یکبار مصرف مشاهده کردید، بدانید که مختصر پلی پروپیلن است. این علامت نشان میدهد که شما میتوانید مایعات و غذاهای گرم را با خیال نسبتا آسوده مصرف کنید که البته همانطوریکه گفته شد فقط در مواقع ضروری لیوان های یکبار مصرف و ظرف ماست را از جمله کاربردهای این نوع میتوان دانست.
ظرف یکبار مصرف PS:
اگر با این علامت در کف ظروف یکبار مصرف مواجه شدید بدانید که مخفف پلی استایرن است. به هیچ وجه از این دست ظروف یکبار مصرف را برای مایعات داغ و غذاهای داغ استفاده نکنید. چرا که به شدت در اثر گرما سرطان زا هستند. در موارد مصارف خنک هم فقط در موارد ضروری استفاده شود. این مدل در قاشق و چنگال و فوم های تک پرس و دو پرس غذا استفاده میشود.
ظروف یکبار مصرف LDPE:
این علامت به معنای پلی اتیلن کم چگالی است. در ظروف پلاستیکی قابل انعطاف مثل سس خوری یا ظرف شیر استفاده میشود. و خطری برای سلامتی تاکنون اعلام نشده که داشته باشد ولی در هر صورت تا حد امکان از ظروف شیشهای یا فلزی در منزل استفاده کنید.
ظروف با علامت HDPE:
ظروف با این علامت که به معنای پلی اتیلن با چگالی بالا است. که تحمل دمایی بالایی دارد و خطری تاکنون در استفاده از آنها گزارش نشده است. در بستهبندی شیر و در موارد غیر خوراکی مثل اسباب بازی کودک استفاده میشود.
ظروف با علامت PET:
ظروفی که این علامت را دارند از پلی اتیلن ساخته شدهاند. این ظروف به شدت در دمای بالا مشکل زا هستند و فقط در مواردی که یکبار مصرف باشند. مثل پک سس یا بطری یکبار مصرف آب استفاده میشوند. این ظروف نباید جلوی نور خورشید یا تحت حرارت قرار گیرند.
